دعاوی حقوقی از نظر هزینههای دادرسی به دو قسم تقسیم میشود. این دو دسته عبارتند از: دعاوی مالی و غیرمالی .گاهی اوقات در تشخیص دعاوی مالی و غیر مالی دچار اشتباه می شویم؛ حتی در مواردی مشاهده می شود که در محاکم نیز این اتفاق می افتد. برای تشخیص این دو دعوا شرح ذیل به زبان ساده و به شیوه کوتاه آماده شده است:
1- تعریف حقوق مالی –حقوق مالی امتیازی است که قوانین هرکشوری به اشخاص می دهند تا نیاز های مادی خود را برطرف کنند. این حقوق قابل مبادله و تقویم به پول هستند.
2- حقوق غیر مالی- حقوق غیر مالی امتیازاتی است که هدف آن رفع نیاز های عاطفی و اخلاقی انسان است.مثل حق زوجیت ، حق ابوت .این حقوق هم ارتباط با مال دارند.
3- انواع حقوق مالی-
3-1 –حق عینی
حقی است که شخص مستقیما" نسبت به مالی ملموس و قابل رویت دارد.مثل حقی که فرد نسبت به ملک خود دارد.
3-2- حق دینی
حقی است که فرد نسبت به دیگری پیدا می کند.که صاحب این حق را اصطلاحا" طلبکار می گویند و طرف دیگر را مدیون یا بدهکار می نامند.
4- تفاوت بین دعوای مالی و غیر مالی-
در دعوای مالی ، مستقیما" مالی طلب می شود مثلا" ثمن معامله ای مطالبه می شود یا اجاره های عقب افتاده مطالبه می شود یا یکی از وراث ، سهم الرث خودش را مطالبه می کند.
اما در دعوای غیر مالی ، مستقیما" مالی مورد مطالبه نیست اما چیزی مطالبه می شود که ممکن است نفع مالی و یا معنوی داشته باشد.مانند اینکه موجر بدنبال فسخ اجاره باشد . یا بدنبال تخلیه مورد اجاره است. یا شخصی بدنبال رفع مزاحمت از قسمت های مشاعی است.
5- انواع دعاوی مالی-
5-1- دعوی مالی قابل ارزیابی – مانند دعوی مالکیت
5-2- دعوای مالی غیر قابل ارزیابی-هزینه دادرسی آنها بطور ثابت از قبل تعیین شده است.
6- هزینه دادرسی دو دعوا-
الف- در دعاوی مالی ،آغازکننده دعوا با دو قسم هزینه دادرسی روبهرو است. نخست هزینهای به میزان 50000 ریال که بابت ورود دعوا دریافت میشود و دیگر هزینهای که بابت طرح دعوا مورد مطالبه قرار میگیرد. هزینه طرح دعوا در دعاوی مالی به این صورت محاسبه و از خواهان مطالبه خواهد شد: به ازای 1 میلیون تومان ابتدای خواسته 1/5 درصد و به ازای بیش از 1 میلیون تومان خواسته 2 درصد به عنوان هزینه دادرسی وصول میشود.
ب- در دعاوی غیرمالی همانند دعاوی مالی دو قسم هزینه دادرسی دارد نوع اول هزینهای است که بابت ورود دعوا دریافت میشود که آن 50000 ریال یا پنج هزار تومان است و نوع دیگر هزینهای است که بابت طرح دعوای غیر مالی از آغازکننده دعوای مزبور وصول میشود. این هزینه به میزان 55000 ریال خواهد بود.(در حال حاضر سال 93)
7- مصادیق دعاوی مالی و غیر مالی-
الف - مصادیق دعاوی مالی 1-مطالبه خسارت به طور کلی (ماده 515 ق.آ.د.م) 2-مطالبه وجه اسناد تجاری بهادار مانند چک ،سفته ،برات و...و اسناد عادی. 3-الزام به تنظیم سند رسمی ملک غیرمنقول . 4-الزام به تنظیم سند اتومبیل( نظریه شماره 4871/7-29/6/1377 اداره حقوقی دادگستری )، ،تلفن وکشتی، 5-ابطال سند مالکیت 6-ابطال سهام شرکت 7-ابطال قراردادعادی انتقال ملک مانند قولنامه و ... 8-الزام به انتقال سهم یا شرکت 9-استردا د اموال منقول 10-دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم 11-اختلاف ناشی از پیمان ها 12—ابطال عملیات اجرایی اسناد لازم الاجرای مالی مانند چک و سفته 13-مطالبه سهم الشرکه 14-مطالبه بهای زمین تملیکی توسط دولت 15-الزام به ایفای تعهد مالی 16-اعتراض ثالث به دعاوی فوق 17-ورود ثالث به دعاوی فوق 18-تقابل به دعاوی فوق 19-دعاوی راجع به حقوق مالی مانند حق شفعه ،حق فسخ،ابطال معامله و بی اعتباری سند 20-اعتراض به ثبت 21-مطالبه ثمن 22-اثبات اقاله یا الزام به حضور خوانده جهت اقاله 23-استردادمبیع و ثمن 24- مطالبه وجه التزام مندرج در قرارداد 25-مطالبه وفای به شرط مشروط بر اینکه مورد معامله قابل ارزیابی باشد . 26-الزام شرکت بیمه به پرداخت غرامت 27-انحلال شرکت بازرگانی موضوع ماده 199 ق.ت 28- بطلان شرکت به لحاظ فقدان شرایط انعقاد عقد 29-خلع ید 30-الزام به تغییر چاه توالت و دستشویی و باغچه که موجب خسارت به ساختمان شده است. 31-مطالبه خسارت ناشی از نشت چاه و ترکیدن لوله آب و فاظلاب 32-قلع و قمع بنا در صورت اختلاف در مالکیت 33-مطا لبه هزینه دادرسی و حق الوکاله (موضوع ماده 515 ق.ا.د.م) 34-ابطال رای داور در صورتی که موضوع مال باشد. 35-دعاوی مربوط به حق تالیف ،تصنیف و حق اختراع 36-دعوای مالکیت رای وحدت رویه شماره 579-28/7/1371 37-اعتراض به تحدید حدود(نظریه شماره 5114/7-24/11/1360 اداره حقوقی دادگستری)، دعوای افراز،تقسیم و فروش اموال مشاع در صورت اختلاف در مالکیت 38-ابطال صورتجلسه افراز در صورت اختلاف در مالکیت 39-دعوای بطلان تقسیم مال مشاع در صورت اختلاف در مالکیت 40-الزام به فروش مال مشاع در صورت اختلاف در مالکیت(ماده 4 قانون افرازو ماده 9 ایین نامه آن ) 41-استرداد لاشه چک ،سفته و برات 42-درخواست صلح وسازش در امور مالی 43-دعوای مطالبه دیه به طرفیت وارث قاتل غیر عمد 44-دعوای برائت از پرداخت وجه الکفاله 45-دعوای ابطال اجاره نامه ملک مزروعی 46-اعتراض به عملیات اجرایی راجع به توقیف ملک معین 47-دعوای ابطال ورقه لازم الاجرا راجع به منافع مورد مصالحه 48-دعوای تخلیه ید از عین مستاجره یا مرهونه انواع دعاوی مالی در امور حسبی : 1-تقسیم ترکه در صورت اختلاف در مالکیت 2-الزام به فروش ترکه در صورت اختلاف در مالکیت 3-مطالبه سهم الارث به طرفیت کسی که سهم الارث نزد اوست. انواع دعاوی مالی مربوط به موجر و مستاجر: 1-مطالبه اجور معوق 2-مطالبه سرقفلی 3- تعدیل و افزایش اجاره بها و مطالبه ما به التفاوت آن 4-مطالبه اجرت المثل 5- مطالبه حق کسب و پیشه و تجارت به طور مسقل ب )مصادیق دعاوی غیرما لی 1-الزام به تعهد غیرمالی 2-دعوای ثبت علایم تجاری و اختراع 3-دعوای تخلیه 4-تامین خواسته( موضوع ماده 108 ق.آ.د.م ) 5-دستور موقت (موضوع ماده 310 الی 325 ق.آ.د.م) 6-ابطال عملیات اجرایی اسناد غیرمالی مانند تخلیه 7-تعیین داور و تقاضای اجرائیه برای رای داور 8-حکم فروش مال غیر منقول 9-تصرف عدوانی،ممانعت از حق ومزاحمت از حق(مواد 158 ،159،و 160 ق.آ.د.م) 10-عزل وکیل(678 ق.م ) 11-عزل وکیل(بند 1 ماده 678ق.م) 12-تفکیک ملک و فک رهن 13-افراز در صورتی که مالکیت مورد اختلاف نباشد.(موضوع ماده 1 قانون افراز) 14-اعتراض به رای هیئت تشخیص( ماده 22 ق.ک)و صدور اجرائیه برای رای هیئت تشخیص قانون کار. 15-دعوای ورشکستگی و انحلال شرکت و تعیین مدیر تصفیه . 16-اعتراض به نطریه کمسیون ماده 12 قانون زمین شهری 17-تصحیح نام در مدرک تحصیلی 18-دعوای رفع رطوبت 19-تنفیذ صلح نامه عادی 20-دعوای ابطال رای داور در صورتیکه رای داوری مربوط به حقوق مالی نباشد. 21-درخواست سازش بین طرفین تا هر مقداری که خواسته باشد. 22-اعتراض به رای قاضی هیئت حل اختلاف ماده 56 قانون حفاظت از جنگل ها. 23-در وقف و تولیت 24- اعتراض به رای هیات عالی نظام پزشکی 25-دعوای تغییر جنسیت 26-دعوای ابطال پروانه حفر چاه(نظریه شماره 420/7-24/1/1362 اداره حقوقی دادگستری.) 27-تایید قولنامه (وحدت رویه شماره 69/59-10/1/71) 28-بطلان مال مشاع به شرط عدم اختلاف ذر مالکیت 29-ابطال فروش مال مشاع به شرط اختلاف در مالکیت 30- دعوای تزویر و جعل در اسناد 31-بطلان تعهدات در صورتیکه موضوع تعهد مالی نباشد. 32-دعوای اعاده اعتبار ورشکسته (موضوع ماده 561 ق.ت) 33-استرداد عین چک و اوراق بهادار 34-دعوای اعسار 35-تشخیص صحت تاریخ معامله (وحدت رویه 545-30/11/1369 ) 36-دعوای راجع به حقوق ارتفاقی(مواد 40 و 93 ق.م ) دعاوی غیرما لی در امور حسبی: 1-نصب قیم ،عزل قیم،نصب امین ،ضم امین (1184 و 1186ق.م ) 2-صدور حکم موت فرضی 3-درخواست مهر و موم و تحریر ترکه 4-بطلان ترکه 5- صدور حکم حجر،تعیین تاریخ حجر 6-اخراج ثلث از ماترک 7-الزام به فروش ترکه 8-گواهی رشد 9- تنفیذ وصیت نامه 10-گواهی حصر وراثت انواع دعاوی غیر مالی در امور خانواده : 1- استردادشیربها 2-استردادجهیزیه 3-مطالبه مهریه 4-مطالبه نفقه معوقه ،ایام عده،افزایش و تعیین نفقه آینده 5-ازدواج مجدد 6-الزام به ثبت واقعه طلاق و رجوع 7-گواهی عدم سازش 8-تمکین 9-درخواست حضانت و کسب اجازه ملاقات با فرزند مشترک 10-انکارزوجیت 11-دعوای نسب 12- دعوای وصایت و فرزندخو اندگی انواع دعاوی غیر مالی مربوط به ثبت احوال: 1-ابطال واقعه فوت 2-رفع واقعه فوت از سند سجلی 3-ابطال نسب یا نفی آن 4-دعوای ابوت و یا بنوت 5-اثبات بلوغ برای ازدواج 6-تغییر نام کوچک 7-اثبات سیادت 8-تصحیح و ابطال شناسنامه از حیث شماره و سایر مشخصات 9-اصلاح تاریخ فوت در گواهی فوت 10- تغییرجنسیت دعاوی غیر مالی ذاتی: 1-دعوای الزام به استرداد سند (مگر اینکه موضوع سند جنبه مالی نداشته باشد نام خصوصی و عکس خانوادگی) 2-دعوای زوجیت 3-دعوای حجر دعاوی غیر مالی اعتباری: 1-خلع ید(در صورتیکه مالکیت مورد نزاع نباشد) 2-درخواست افراز(در صورتیکه مالکیت مورد نزاع نباشد) 3-تقسیم فروش مال مشاع(در صورتیکه مالکیت مورد نزاع نباشد) 4-دعاوی راجع به موجر و مستاجر به جز دعاوی اجور معوقه 5-میزان حق الوکاله وکیل 6-دعوای مزاحمت ،ممانعت از حق و تصرف عدوانی در عین غیر منقول(موضوع مواد 158 الی 160 ق.آ.د.م) |
|