مصوب 20آذر ماه 1313با اصلاحات بعدی
ماده 1- معسر کسی است که به بواسطه عدم کفایت دارائی یا عدم دسترسی به مال خود قادر به تادیه مخارج محاکمه یا دیون خود نباشد .
فصل اول – اعسار در مورد مخارج محاکمه
مواد 2 تا 19 ملغی شده
ماده 20-مرجع رسیدگی بدعوی اعسار در مورد محکوم به، محکمه ایست که بدایتاً بدعوی اصلی رسیدگی کرده است . دعوی اعسار در مقابل اوراق اجرائیه ثبت اسناد در محکمه محل اقامت مدعی اعسار اقامه خواهد شد .
ماده 21- دعوی اعسار در مورد محکوم به به طرفیت محکوم له ودعوی اصلی ودرمورد ورقه لازم اجراء ثبث اسناد بطرفیت متعهدله اقامه خواهد شد .
ماده22-در رسیدگی بدعوی اعسار در مورد محکوم به هرگاه محکوم علیه برای معافیت موقتی از پرداخت مخارج عدلیه نیز ادعای اعسار کند موقتاً بدون رسیدگی مخصوص از مخارج مربوطه به دعوی اعسار معاف است .
ماده 23- مدعی اعسار باید شهادت کتبی لااقل چهار نفر از اشخاصی که از وضع معشیت و زندگانی او مطلع باشند به عرض حال خودضمیمه نماید .
در شهادت نامه مذکور باید اسم و شغل و وسائل گذران مدعی اعسار و عدم تمکن او برای پرداخت محکوم به یا دین با تعیین مبلغ آن تصریح شود.
ماده24- مقرارت مواد 8و9 و قسمت اول از 10 وماده وماده 11و 12 (جز اخطاریه مدعی العموم ) در مورد اعسار نسبت به محکوم به یادین نیز رعایت خواهد شد.
ماده 25- در صورت غیبت مدعی اعسار در جلسه محاکمه یا عدم تعقیب اوتقاضای مدعی علیه برای رسیدگی بدعوی مزبور کافی است .
ماده 26- حکم ردیا قبول اعسار در مورد محکوم به قابل استیناف و تمیز است .فصل سوم – مقرارت جزائی
ماده27- در مورد عرض حال اعسار به طریق ذیل رفتار میشود (بند 1و شقوق الف و ب آن مربوطه به رد اعسار از هزینه دادرسی بوده که به ماده 707 قانون ایین دادرسی مدنی مراجعه شود )
2- در صورتیکه ادعای اعسار در مورد محکوم به باشد محکمه در ضمن حکم رد اعسار مدعی را بپرداخت وجوه ذیل محکوم می نماید
الف – مخارج محاکمه اعسار معادل دوبرابر مخارج معمولی .
ب- حق الو کاله وکیل از بابت محاکمه اعسار به شرح مذکور در قسمت (ب) فقره اول همین ماده .
ماده 28- مفاد ماده 27 در مورد رد اعسار در مقابل اوراق اجرائیه ثبت اسناد نیز لازم الرعایه است .
ماده 29- اگر پس از صدور حکم اعسار معلوم شود که مدعی اعسار بر خلاف واقع خود را معسر قلمداد کرده بحبس تادیبی از یکماه تا ششماء محکوم خواهد شد
ماده 30- اگر پس از قبول اعسار ثابت شود که شهود قضیه عامداً شهادت دروغ کتبی یا شفاهی داده به مجازات مذکور در قسمت اخیر ماده 218 قانون مجازات عمومی محکوم خواهند شد .
31- هرگاه معلوم شود پس از صدور حکم اعسار از معسر رفع عُسرت شده و معهذا از حکم اعسار استفاده کرده است به تقاضای محکوم له یا متعهد له جزائاً تعقیب و به حبس تادیبی تا دو ماه محکوم خواهد شد.
ماده23- هرکس که بنحوی از انحاء برای معسر قلمداد کردن کسیکه معسر نیست با او تبانی کرده و یا بر خلاف حقیقت خود را طلبکار معسر قلمداد و در این موضوع با معسر تبانی کند شریک جرم مذکور در ماده فوق محسوب خواهد شد .
فصل چهارم –مقرارت مختلفه
ماده 33- از تاجر عرض حال اعسار پذیرفته نمیشود تاجری که مدعی اعسار باشد باید مطابق مقرارت قانونی تجارت عرض حال توقف دهد . کسبه جزء مشمول این ماده قانونی نخواهد بود.
ماده34-در هر موقع که معسر بتادیه تمام یا قسمتی از بدهی خود متمکن گردد ملزم به تادیه آنست ،نسبت بورقه اجرائیه که بر علیه معسر صادر شده مرور زمان از تاریخ تمکن جاری می شود و مدت آن ده سال است .
ماده35- اگر کسی که معافیت از مخارج محاکمه را تحصیل کرده است در دعوا اصلی خود محکوم ، به بی حقی گردد محکوم له نیز از پرداخت بقیه محاکمه که به محکومیت معسر منتهی شده معاف خواهد بود .
ماده36 - درکلیه اختیارات وحقوق مالی مدعی اعسار که استفاده ازان موثر درتایده دیون او باشد طلبکاران او قائم مقام قانونی مدعی اعسار بوده وحق دارند بجای او از اختیارات وحقوق مزبور استفاده کنند
ماده37- اشخاصی که دارائی نداشته یا دارائی انها کافی برای تادیه تمام بدهی نباشد ولی با عایدات شغل وحرفه خود بتوانند تمام یا قسمتی ازبدهی خودرا بپردازندمحکمه(درمورد محکوم به) واداره ثبت (درمورداوراق لازم الاجراء) با درنظر گرفتن مبلغ بدهی وعایدات بدهکارومعیشت ضروری او میزان ومدت و عده اقساطی را که بایدداده شودتعیین خواهد کرد.
ماده38- کسی که طلب خودرا بغیر مدیون انتقال داده وبعداز انتقال انرا از مدیون سابق خود دریافت کرده ویا بدیگری انتقال دهد کلاهبردار محسوب می شود.
هر گاه مدیون بدهی خود را بعد از انتقال به داین سابق تادیه نماید منتقل الیه حق رجوع باو نخواهد داشت مگر اینکه ثابت نماید که قبل از تادیه دین انتقال را به اطلاع مدیون رسانیده ویا اینکه مدیون بوسیله دیگری از انتقال مستحضر بوده است.
ماده 39- از تاریخ اجراء این قانون دیگر دعوائی به عنوان دعوی افلاس پذیرفته نخواهد شد ونسبت به دعوی افلاسی که قبل از تاریخ اجرای این قانونی اقامه شده و بر طبق نظامنامه مخصوصی که وزرات عدلیه تنظیم خواهد نموداقدام می شود.
ماده 40- قانون اعسار وافلاس مصوب 25 آبانماه 1310 نسخ ومواد624 و625 و626 و 798 و799 و800 و801 و802 و803 و704 قانون اصول محاکماتی که به موجب قانون مزبور نسخ شده بحال منسوخی باقی می ماند واین قانون از تاریخ تصویب به موقع اجراء گذارده می شود.
موادی از قانون اعسار د رقانون ایین دادرسی مدنی
مصوب 28/1/1379
ماده 504-معسر از هزینه دادرسی ،کسی است که به واسطه عدم کفایت دارائی یا عدم دسترسی به مال خود موقتاً قادر به تادیه آن نیست.
ماده505- ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ضمن درخواست نخستین یا تجدید نظریا فرجام ،مطرح خواهد شد. طرح طرح این ادعا به موجب دادخواست جداگانه نیز ممکن است.اظهارنظر درمورد اعسار از هزینه تجدید نظرخواهی وفرجام خواهی ،با دادگاهی می باشد که رای مورد درخواست تجدید نظر ویا فرجام را صادر نموده است.
ماده506- درصورتی که دلیل اعسار شهادت شهود باشد باید شهادت کتبی حداقل دونفر از اشخاصی که از وضعیت مالی وزندگانی او مطلع می باشند به دادخواست ضمیمه شود. درشهادت نامه مشخصات وشغل ووسیله امرار معاش مدعی اعسار وعدم تمکن مالی او برای تادیه هزینه دادرسی با تعیین مبلغ ان باید تصریح شده وشهود منشا اطلاعات ومشخصات کامل واقامتگاه خود را به طور روشن ذکر نماید.
ماده 507- مدیر دفترظرف دو روز ازتاریخ وصول دادخواست اعسار ، پرونده را به نظر قاضی دادگاه می رسا ند تا چنانچه حضور شهود را در جلسه دادرسی لازم بداند به مدعی اعساراخطار اخطار شود که در روز مقرر شهود خود را حاضر نماید .
مدیر دفتر نسخه دیگر دادخواست را برای طرف دعوای اصلی ارسال و درضمن روز جلسه دادرسی را تعیین و ابلاغ می نماید . به هر حال حکم صادره در خصوص اعسار حضوری محسوب است .
ماده 508 –معافبت از هزینه دادرسی باید برای هر دعوی بطور جدگانه تحصیل شود معسر می توانددر تمام مراحل مربوط به همان دعوی از معافیت استفاده کند
ماده509- در مورد دعاوی متعددی که مدعی اعسار بر یک نفر همزمان اقامه می نماید حکم اعساری که نسبت به یکی از دعاوی صادر شود نسبت به بقیه دعاوی نیز موثر خواهد بود .
ماده 510- اگر معسر فوت شود ، ورثه نمی توانند از حکم اعسار هزینه دادرسی مورث استفاده نمایند ، لکن مورث در هریک از دادرسی های نخستین و تجدید نظر و فرجام مانع جریان دادرسی در آن مرحله نیست و هزینه دادرسی از ورثه مطالبه می شود ، مگر آنکه ورثه نیز اعسار خود راثابت نمایند .
ماده511-هرگاه مدعی اعسار در دعوای اصلی محکوم له واقع شود و از اعسار خارج گردد ، و از اعسار خارج گردد ، هزینه دادرسی از او دریافت خواهد شد .
ماده512-از تاجر ،دادخواست اعسار پذیرفته نمی شود .تاجری که مدعی اعسار نسبت به هزینه دادرسی می باشد باید برابر مقرارت قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد . کسبه جزء مشمول این ماده نخواهد بود
ماده513 - پس از اثبات اعسار ، معسرمی تواند از مزایا ی زیر استفاده نماید
- معافیت موقت از تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی در مورد دعوائی که برای معافیت ازهزینه آن ادعا ی اعسار شده است.
- حق داشتن وکیل معاضدتی ومعافیت ،موقت از پرداخت حق الوکاله .
ماده514- هرگاه معسربه تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی متمکن گردد ، ملزم به تادیه آن خواهد بود همچنین اگر بادر آمد های خود بتواند تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی راپیزدازد دادگاه با نظر گرفتن مبلغ هزینه دادرسی و میزان درآمد وی وهزینه های ضروری زندگانی مقدار و مدت پرداخت هزینه دادرسی راتعیین خواهد کرد